ESKİŞEHİR/MİHALGAZİ İLÇESİ/ALPAGUT BELDESİ TANITIM SİTESİ/ ANA SAYFA »
İletişim »
Alpagut`a Ulaşım »
DOST LİNKLER »
Mustafa SUNA (DALLI MUSTAFA)`dan »
ALPAGUT VE ALPAGUT"LULARDAN HABERLER.. »
A.S.Y.A.D. »
ALPAGUTSPOR: »
FOTOĞRAF ALBÜMÜMÜZ HAKKINDA »
MÜLKİ-İDARİ VE COĞRAFİ KONUM »
ALPAGUT BELDESİNDE GÖREV YAPAN MUHTARLAR VE BELEDİYE BAŞKANLARI: »
ALPAGUT BELDESİ; MAHALLE, CADDE VE SOKAK İSİMLERİ »
ALPAGUT BELDESİ KISA TARİHİ »
BİLİNEN SÜLALELER VE SOYADLARI: »
ALPAGUT BELDESİNDE BULUNAN RESMİ KURUMLAR VE KISA TARİHÇELERİ(FOTOĞRAFLARLA) »
GEÇMİŞTE VE GÜNÜMÜZDE ORTAK KULLANIMA AÇIK TESİSLER(FOTOĞRAFLARLA) »
ALPAGUT ARAZİ SULAMASI VE DÖNEMLERİ »
TÖRENLERİ »
ALPAGUT MERKEZ VE SAHASINDA BULUNAN TARİHİ YERLER VE ESERLER(FOTOĞRAFLARLA) »
BİR KISMI HALEN KULLANILAN OTANTİK EŞYALAR »
ALPAGUT ARAZİ DAĞILIMI »
ALPAGUT SINIRLARI İÇİNDE TARLA-BAHÇE VE BAĞ GRUBU MEVKİ İSİMLERİ »
ALPAGUT DAĞ YOLU VE DAĞ GRUBU MEVKİ İSİMLERİ »
ALPAGUT SINIRLARI İÇİNDE; YERLEŞİM ALANI DIŞINDAKİ ÇEŞMELER(FOTOĞRAFLARLA) »
BELDE`DE KULLANILAN İLENÇ VE BED-DUA DEYİMLERİ »
ÖZLÜ SÖZLERİ: »
»
DALLI MUSTAFA"NIN "ALPAGUT" KONULU ŞİİRLERİ: »
ALPAGUT KÜLTÜRÜNE ÖZEL TÜRKÜ VE İLAHİ SÖZLERİ: »
ALPAGUT BELDESİNDE YETİŞTİRİLEN MEYVELER VE FOTOĞRAFLARI: »
ALPAGUT BELDESİ`NDE YETİŞTİRİLEN SEBZELER VE FOTOĞRAFLARI »
BÜTÜN ŞEHİTLERİMİZE YÜCE ALLAH`TAN RAHMET, TÜM MİLLETİMİZE VE YAKINLARINA BAŞ-SAĞLIĞI DİLİYORUZ... »
YAŞANMIŞ ALPAGUT HİKAYELERİ: »
MERHûM VE MERHûME ALPAGUTLU"LARA BİR FÂTİHA OKUYALIM...(MEZARLIK KİTABE LİNKLERİ)GÜNCELLEME: 29 EKİM 2012 »
»
»
»
(ESYO)ESKİŞEHİR SİVİL YEREL OLUŞUM DUYURULARI »
ÂMATLARIN (AHMETLER) HOCA DİYE BİLİNEN HACI HASAN EFENDİ: »
»
Alpagut.org Mail Grubu »
Ziyaretci Sayısı : 338315

alpagut.org sitesinin yapım ve tüm yayın masrafları 2005 yılından bu yana Mustafa SUNA(DALLI MUSTAFA) tarafından karşılanmaktadır. alpagut.org adı Mustafa SUNA adına tescillidir..>

 


B-ELEKTRİKLİ MOTORLAR ( DİNAMOLAR) DÖNEMİ:
ALPAGUT SULAMA KOOPERATİFİ YÜĞ DİNAMO İSTASYONU
YÜĞ ÇİFT VE KOCA MOTOR DİNAMOLARI
YÜĞ ÇİFT VE KOCA MOTOR DİNAMOLARI YÜĞ İSTASYON BİNASI
ÇİFT MOTOR DİNAMOSU SU ATIM VANASI
ALPAGUT SULAMA KOOPERATİFİ KAVŞIK POMPA İSTASYONU

Ortaya çıkan yeni enerji kaynakları, insanların düşünme tarzlarını değiştirmekte, problemlerin çözümüne yeni açılımlar getirmektedir. Bunlardan biri de 1972 yılında Alpagut ve Alpagut´luların elektrikle tanışmış olmalarıdır.

1974 lü yıllara gelindiğinde; gerek petrol fiyatlarında ortaya çıkan artış, gerekse dizel motorlarda yıpranmadan dolayı ortaya çıkan arızalar, su atımlarındaki düşmeler sulama maliyetlerini artırmış; aşağı yukarı elde edilen ürün kazancı ancak sulama maliyetlerini karşılar olmuştu.

Yapılan istişareler ve araştırmalar sonucunda, köylü ve muhtarlık işbirliği ile, Koca Motor ve Çift Motorların elektrikli motora dönüştürülmesine karar verilmiş, (Dönem, Ömer GÜLER´in muhtarlığı dönemidir.) bu şekilde Alpagut Sulamasında Dinamolar Dönemi başlamıştır.

Alpagut´u etkisi altına alan ve yeni arayışlara iten sulama problemlerinin, Orta Sakarya Vadisinde bulunan tüm yerleşim merkezlerinde de yaşanılması kaçınılmazdır. Bu problemlere çözüm bulmada Alpagut"lu üreticilerin bir adım önde olduğu görülmektedir. O dönemlerde yaygın olan ; “Elektrikli motorlarla, suyun , dizel motorların attığı yüksekliğe atılamayacağı” görüşüne rağmen, risk alınmış ve başarılı olunmuştur.

Alpagut´un başarısından hareketle; Karaoğlan ve Demirciler Köylerine de arazi sulaması için bağımsız pompa istasyonları inşa edilmiş; D.S.İ 1978 yılında Orta Sakarya Vadisi pompaj sulama projesini devreye sokmuş, proje, 1985 li yıllarda tamamlanarak, Orta Sakarya Sulaması olarak faaliyete geçmiştir. Bu gün, Orta Sakarya Sulama Birliği tarafından yönetilmektedir.

Şimdi bu dönemdeki sulama durumunu ele alalım:

1-Çift ve Koca Motor Dinamoları: 1974-1975 yıllarında, Koca Motorun bulunduğu yere, tek çatı altında inşa edilmişlerdir, inşaatında dışarıdan yardım alınmamış; tamamen üreticinin maddi ve emek gücü kullanılmıştır. Öyle ki; köy imece gruplarına ( Manga) haftada bir sıra geldiği oluyordu.

Yükseklik farkından dolayı, ilk faaliyete geçtiklerinde Çift Motor dinamosu on dört gever, Koca Motor dinamosu yedi gever su atmış; ancak, Çift Motor dinamosunun vanaları kapatılmak suretiyle atılan su yedi gevere düşürülmüştür, zira, mevcut toprak kanalların o kadar suyu taşıması mümkün değildi. Günümüzde, su atımları 4-5 gever arasında değişmektedir.

Çift ve Koca Motor dinamolarının suladığı alanlar, daha önce bahsettiğimiz Çift ve Koca Dizel Motorlarının sulama alanlarıyla aynıdır; ancak, Çift motorlar tarafından sulanan Leylek Yuvaları´nın, Çukur Harmanlar tarafı 1983 yılında Kavşık Pompaj Sulaması içine alınmıştır. Dolayısıyla, Çift Motor dinamolarının suladığı son mevki Çukur Harmanlar´dır.

Sulama sırası; aşağıdan yukarıyadır.

Dizel motorlar döneminde, sulama zamanı üzerinden hesaplanan sulama paraları, Dinamolar Döneminde sulama alanı üzerinden hesap edilir hale getirilmiştir.

Eskiyen dinamolar zamanla yenileriyle değiştirilmiştir.

Köy Tüzel Kişiliğince işletilen dinamolar; 1992 yılında, Alpagut´un belediye olmasından sonra Belediye Tüzel Kişiliğine devredilmiştir. Bu gün, Belediye Tüzel Kişiliği tarafından işletilmektedir.

2- Sulama Kooperatifi Dinamoları: Çift ve Koca Motor dışındaki dizel motorlar ve Çay Suyunun sulama alanlarının da pompaj sulamasına dahil edilmesi için; 1978 yılında Alpagut Sulama Kooperatifi kurulmuş; Kooperatifin talepleri doğrultusunda, Devlet tarafından, (Toprak Su Genel Müdürlüğü) Yüğ ve Kavşık olmak üzere iki pompa istasyonu inşa edilmiştir

-Yüğ istasyonu; 1983 yılında faaliyete geçmiştir. Üç motordan oluşmakta, tek atım borusuyla su atımı sağlanmaktadır. Atımın yüksekliği; Dedeler Tarlalarının büyük bölümünün ve Yüğ Mevkiinde, daha önce Çay Suyuyla sulanamayan bölümlerin de kapsam içine alınıp, sulu tarıma açılmasına imkan vermiştir.
Sulama alanları; daha önce bilgi verdiğimiz gibi, Dereler Mevkii dışında, Değirmen Deresi (Çay ) suyuyla aynıdır. Yalnızca, Dedeler Tarlaları ve yüğ mevkiinin sulanamayan bölümleri ilave edilmiştir.

Sulama sırası, aşağıdan yukarıyadır. Yunak Mevkiine kadar Çay Suyuyla beraber kullanılır. Sulama sırası Dedeler Tarlalarına geçtiğinde, Çay Suyu, Dereler Mevkiine verilip; aşağıdan yukarıya doğru sulama devem eder .

Kışın, yağışların bol olup da Çay Suyunun yeterli olduğu zamanlarda, Yüğ dinamoları, ancak Dedeler Tarlalarını sulayacak şekilde çalıştırılır.

Çay Suyu, Yüğ pompaj sulaması içinde yer aldığından; sulama saatleri dışında serbest kullanılır.

Sulama hesaplamaları, sulama alanı üzerinden yapılmaktadır. Çay Suyu´nun, az, ya da çok oluşuna göre sulama maliyetleri değişmektedir.

-Kavşık Pompa İstasyonu da; Yüğ İstasyonuyla beraber, 1983 yılında faaliyete geçmiştir. O da, tek atım borulu üç dinamodan oluşmaktadır.

Su atımının yüksekliği dolayısıyla, Çalkanak Mevkiinin Çay suyuyla sulanamayan bölümleri, Mezarlık Mevkileri,Sarıyer, Erenler altı tarlalarının bir kısmı, Taşkesen ve Ilıcasuluk Mevkileri de sulu tarıma açılmıştır.

Kavşık Pompa istasyonu; Kavşık, Çocuklar Dolabı ve Çay Ağzı dizel motorlarının sulama alanlarını kapsamına aldığından, bu motorların faaliyeti son bulmuştur.

Sulama sırası, aşağıdan yukarıyadır.

Bir hususu burada belirtmekte fayda görüyorum: Biz, Dinamolar Döneminin başlangıcını, Koca ve Çift Motor dinamolarının faaliyete geçiş tarihi olan 1975 yılı olarak kabul ettik; 1983 yılına kadar, Çay Suyu, Pınar Başı Suyu ile Koca ve Çift motorların dışındaki dizel motorlar, kendi düzenleri içinde işlemeğe devam ettiler. 1983 yılından itibaren, bütün sulama sistemleri pompaj sulamasının içerisine dahil edilmiş oldu.

-Gerek sulama alanlarına evlerin inşa edilmesi; gerekse, Köy Yeri tarlalarının, Yüğ Dinamo kanalından, bahçe tipi elektrikli motorlarla su alınarak sulanır hale gelmesi, Pınarbaşı Suyunun işlevini yitirmesine sebep olmuş; nihayetinde, Oluklar Yanı Mevkiinden, Öküz Ören Mevkilerini takip eden bir kanalla, Yukarı Dereler- Geçirme Oluk Mevkiinden Çay Suyuna ( Değirmen Deresi) katılmış ve Çay Suyuyla beraber Yüğ Pompaj Sulaması içinde yerini almıştır

Su; “Şehirlinin” gözünde, içme ve kullanma içindir; onunla beraberliği, belli bir zaman diliminde olur. Alpagut´lu, su ve toprakla bütünleşmiştir. Bütün zamanları, su ve toprakla beraber geçer; gece ve gündüz... Aslında; sulama zamanlarını Alpagut´lu tanzim ediyor gözükse de; arazi sulama sıraları, Alpagutlu´nun günlük hayatını tanzim etmektedir. Zira Alpagut’lu, günlük iş planını, sulama düzenine göre yapmakta; ekimini, dikimini, hasadını hep su akış eksenine oturtmaktadır.

Alpagutlu, “Su”yun insanıdır ki; Türklerin yaşadığı coğrafyalara göz attığımızda,- Adriyatik´ten Çin´e kadar- “Alpagut” isimli yerleşim merkezlerinin çoğunluğunun su kenarlarında kurulmuş olduğunu görürüz.

Göçebe Alpagut´lar, yerleşik düzene geçerken, “Suyu”, hep, “Göz önünde” bulundurmayı tercih etmişlerdir..!

Mustafa SUNA
Sarıcakaya İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmeni./ESK.

DALLI MUSTAFA



 
 


FaceBook ta paylaş
BAŞA DÖN